Τα βουνά αντιλαλούνε από έκρηξη βομβών...

3 ΜΑΡΤΙΟΥ - Μνήμη Γρηγόρη Αυξεντίου

Τα βουνά αντιλαλούνε από έκρηξη βομβών… Κυριακή, 3 Μαρτίου 1957 και ο ανεπανάληπτος ήρωας της ΕΟΚΑ Γρηγόρης Αυξεντίου πέφτει μαχόμενος, μετά από δεκάωρη ηρωϊκή μάχη με εκατοντάδες Άγγλους στρατιώτες, γράφοντας μιαν από τις πιο σημαντικές σελίδες της ελληνικής ιστορίας. «Η μοίρα», όπως επιγραμματικά έγραψε ο Αρχηγός του Διγενής, «του επεφύλαξε τον πιο σκληρό και δοξασμένο θάνατο. Η δόξα τον ανέβασε ψηλά, αφού με την άφθαστη θυσία του, έγραψε μίαν των ωραιοτέρων και ενδοξοτέρων σελίδων της μακραίωνος ελληνικής ιστορίας. Το κρησφύγετόν του θα παραμείνει ο ιερότερος χώρος προσκυνήματος δι’ όσους λατρεύουν την ελευθερίαν. Kαι ο ηρωϊκός θάνατός του το φωτεινόν παράδειγμα διά τας επιγιγνομένας γενεάς».
Ο Αυξεντίου με τους άντρες του, το Γενάρη του 1957, περιπλανήθηκαν σε διάφορες ορεινές περιοχές του Τροόδους, λόγω συνεχούς καταδίωξης των Άγγλων. Οι αποικιοκράτες, είχαν ήδη στις τάξεις τους και δύο πρώην μέλη των ομάδων του, τους Απόστρατο και Πιπίνο (Γεώργιο Λοϊζίδη, από τα Χαντριά και Ιωάννη Παύλου, από τα Λαγουδερά), οι οποίοι είχαν προδώσει ακόμα και το πιο ασήμαντο μονοπάτι που χρησιμοποιούσαν οι αντάρτες.
Στις αρχές Φεβρουαρίου, η ομάδα Αυξεντίου έφτασε στο μοναστήρι του Μαχαιρά, όπου είχε καταφύγει και αρκετές φορές πριν. Πρόθεση του Αυξεντίου ήταν να επιστρέψει και πάλι στην Πιτσιλιά, όπου ήταν ο κύριος χώρος δράσεώς του, ως τομεάρχης που ήταν της περιοχής. Η ομάδα, λόγω της προδοσίας, δεν έμεινε στο μοναστήρι, αλλά στο ύπαιθρο έξω από αυτό. Η διαβίωση, όμως, ήταν πολύ δύσκολη λόγω των συνεχών βροχών και χιονιών, αλλά και του τσουχτερού κρύου. Έτσι, ο Αυξεντίου θεώρησε καλό να ετοιμαστεί στην περιοχή ένα εφεδρικό κρησφύγετο, που να χρησιμοποιείται ανάλογα με τις ανάγκες.
Το κρησφύγετο ήταν έτοιμο μια βδομάδα πριν από την ιστορική μάχη. Ατυχώς, κατά τη διάρκεια των εργασιών, είδε τους αντάρτες να εργάζονται στο συγκεκριμένο σημείο ο αγωγιάτης του Μαχαιρά Πέτρος Φιλίππου, από το Γούρρι, ενώ όργωνε αμπέλια του μοναστηριού λίγο πιο κάτω. Ο Αυξεντίου προσπάθησε, το ίδιο βράδυ όταν βρέθηκαν στο μοναστήρι, να παραπλανήσει το Φιλίππου για το τι ακριβώς έκαναν εκεί, λέγοντάς του, μετά από ερώτημά του «μα τι εκάμνετε σήμερα τζιει κάτω τζιαι ετζιοιλούσετε πέτρες;» ότι άνοιξαν λάκκο για να κρύψουν κάποιον όλμο. Ο Φιλίππου δεν πείσθηκε, λέγοντας «ένεν όλμον που θα εχώννετε, διότι είδα ότι εχρησιμοποιήσετε τσίγγους και βολίτζια». Ο Αυξεντίου τον επιτίμησε αυστηρά για τις ερωτήσεις του, αλλά γεγονός παρέμενε ότι ο Φιλίππου γνώριζε την ακριβή θέση του κρησφυγέτου. Κι αυτό στάθηκε μοιραίο. Να σημειωθεί ότι ο Φιλίππου υπήρξε κατά το 1956 τροφοδότης μεγάλης ομάδας ανταρτών υπό τον Αυξεντίου, που έμενε σε υποστατικό του Δασονομείου στα Κιόνια.

Στις 29 Φεβρουαρίου 1957, ισχυρές δυνάμεις των Άγγλων άρχισαν έρευνες στο Μαχαιρά, αλλά σε περιοχές πολύ μακριά από το κρησφύγετο. Ερευνούσαν, συγκεκριμένα, δυτικά και νότια του μοναστηριού, ενώ το κρησφύγετο ήταν στα βορειοανατολικά, σε περιοχή που δεν χρησιμοποίησε μέχρι τότε ο Αυξεντίου, κι αυτό γιατί δεν την ήξεραν οι προδότες Απόστρατος και Πιπίνος. Η προδοσία από τον αγωγιάτη έγινε το βράδυ του Σαββάτου, ξημερώματα Κυριακής. Ο Φιλίππου είχε φύγει για το χωριό του από το απόγευμα, αλλά συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο μοναστήρι τις πρωϊνές ώρες. Εκεί, οι Άγγλοι τον υπέβαλαν σε διάφορα βασανιστήρια. Μεταξύ άλλων, τον γύριζαν δαιμονιωδώς για πολλή ώρα με στρατιωτικό αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα να τον φέρουν σε απόγνωση, αφού απέφευγε να μπαίνει σε αυτοκίνητο γιατί ζαλιζόταν.

Έτσι, στις έξι το πρωί της Κυριακής, ο Φιλίππου οδηγούσε τους Άγγλους πάνω ακριβώς από το κρησφύγετο, όπου Άγγλος αξιωματικός κτύπησε με πέτρα τους τσίγγους της οροφής φωνάζοντας “Ηear, hear” (Eδώ, εδώ). Ο Αυξεντίου είχε τότε πεισθεί για την προδοσία, γι’ αυτό και διέταξε τους συντρόφους του, Αυγουστή Ευσταθίου, Αντώνη Παπαδόπουλο, Ανδρέα Στυλιανού και Φειδία Συμεωνίδη να βγουν και να παραδοθούν. Όταν το ρώτησαν τι θα κάνει ο ίδιος, τους απάντησε με στόμφο: «Εγώ πρέπει να πεθάνω, εγώ πρέπει να πεθάνω, εγώ πρέπει να πεθάνω»!...

Με την έξοδο των τεσσάρων ανδρών και τη σύλληψή τους από τους Άγγλους, άρχισε και η μάχη. Συγκεκριμένα, ένας λοχίας πλησίασε στην είσοδο του κρησφυγέτου και φώναξε στον Αυξεντίου να παραδοθεί, αλλά η απάντηση που πήρε ήταν ένα δυνατό «Μολών Λαβέ», που συνοδευόταν από μια ριπή αυτομάτου, που άφησε τον Άγγλο νεκρό πάνω από το κρησφύγετο. Ακολούθησε η ρίψη και έκρηξη χειροβομβίδας μέσα στο κρησφύγετο, η οποία τραυμάτισε μεν τον Αυξεντίου στο γόνατο και στο λαιμό, αλλά δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει τη μάχη. Όμως, επειδή επικράτησε σιγή μέσα στο κρησφύγετο, ο Αυγουστής είπε στους Άγγλους ότι «ο Αυξεντίου πέθανε», κι αυτοί, επειδή φοβόντουσαν να κοιτάξουν οι ίδιοι, υποχρέωσαν τον Αυγουστή να μπει μέσα, «για να βγάλει τον νεκρό Αυξεντίου». Μπαίνοντας ο Αυγουστής είπε στον Αυξεντίου να μην πυροβολήσει, ενώ, αφού πήρε το αυτόματό του πλησίασε στην είσοδο και φώναξε: «Ελάτε, τώρα είμαστε δυο»!

Η μάχη των δύο ανδρών με τους Άγγλους συνεχίστηκε μέχρι τις δύο το απόγευμα και έληξε με την πυρπόληση του κρησφυγέτου με βενζίνη, αφού οι Άγγλοι είδαν ότι δεν είχαν άλλο τρόπο να εξοντώσουν τον Αυξεντίου. Την ώρα ακριβώς που το κρησφύγετο παραδιδόταν στις φλόγες, ο Αυγουστής, μικρόσωμος και ευέλικτος όπως ήταν και ευρισκόμενος κοντά στην είσοδο, πετάχτηκε έξω, ενώ τα ρούχα του και τα μαλλιά του εκαίονταν.

Ο ήρωας Γρηγόρης Αυξεντίου έγινε κάρβουνο από τη φωτιά, δείχνοντας σε όλο τον κόσμο πώς πολεμούν οι Έλληνες όταν διεκδικούν την ελευθερία τους. Όσο για τους εμπρηστές Άγγλους, απέδειξαν την ανανδρία τους, αλλά και τον «πολιτισμό» τους, τον οποίο δεν χάνουν ευκαιρία να προβάλουν.