Η δική μου η πατρίδα δεν έχει μοιραστεί στα δυο

Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης |
Περιοδικό "Σύγχρονη Άποψη" :
Τεύχος Νοεμβρίου 2008
http://www.apopsi.com.cy/2008/11/495/

Κατά την υπογραφή των Συμφωνιών της Ζυρίχης Λονδίνου, οι επίσημες δηλώσεις του τότε υπουργού εξωτερικών της Ελλάδας τόνιζαν ότι μέσα από τις συμφωνίες αποκαθίστανται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις «εις την παλαιάν των εγκαρδιότητα». Λίγες μόλις μέρες μετά, ο Δήμος Κωνσταντινούπολης έλαβε δικαστική απόφαση για εκποίηση του χώρου του ελληνικού νεκροταφείου, μια πράξη η οποία χαρακτηρίστηκε από τον ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης ως βέβηλη. Το κλίμα της εποχής αναπαριστάται με γλαφυρότητα και στο πρόσφατα δημοσιευμένο βιβλίο του Φωκίωνα Δημητριάδη, «Με το μάτι του γελοιογράφου: 1950 – 1959», στο οποίο εμφανίζεται ο Μεντερές να απευθύνεται στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως με τα ακόλουθα λόγια: «Σύμφωνοι. Τώρα είμαστε πάλιν φίλοι Πατρίκ εφέντη. Αλλά αυτοί οι πεθαμένοι σας εμπήκαν εδώ πριν από την Συμφωνία της Ζυρίχης…». Ο γελοιογράφος απεικόνιζε ορθά την ιστορική πραγματικότητα, διότι ερμήνευε τα γεγονότα με σεβασμό προς την αλήθεια. Αντίθετα ορισμένοι μεταρρυθμιστές αυτοαποκαλού-μενοι ως ιστορικοί ενδιαφέρονται αποκλειστικά για την στρατευμένη αντικατάσταση της αλήθειας και του γεγονότος με το παραμύθι και το πολιτικό συμφέρον.
Γνωστός «ιστορικός» καθηγητής ελλαδικού πανεπιστημίου, που εξακολουθεί να κατέχει την έδρα του καθηγητή παρά την ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, προσπαθούσε πριν από μερικά χρόνια να πείσει ότι οι Ελληνοκύπριοι είναι υπαίτιοι για τις σφαγές των Τουρκοκυπρίων και έφερε ως παράδειγμα την γνωστή ιστορία τριών παιδιών και της μητέρας τους που βρέθηκαν νεκροί στην μπανιέρα του σπιτιού τους στην τουρκοκυπριακή συνοικία της Λευκωσίας στις 24 Δεκεμβρίου 1963. Όταν του υποδείχθηκε πως έχει πλέον εδώ και χρόνια αποδειχθεί τεκμηριωμένα και αδιαμφισβήτητα πως στο έγκλημα αυτό δεν ενέχεται καθόλου Ελληνοκύπριος και ότι αυτό τελέστηκε από τον Τούρκο γιατρό της ΤΟΥΡΔΥΚ και ότι η όλη απόπειρα απόδοσης του σε Ελληνοκύπριους οφειλόταν σε τουρκική προβοκάτσια, αυτός αν και το παραδέχθηκε πρόσθεσε: «θα μπορούσε όμως να είχε γίνει ο φόνος και από Ελληνοκύπριους». Με παραμύθια, όμως, δεν γράφεται η ιστορία. Ούτε και με εξ άνωθεν επιβολές κατασκευασμένων και πολιτικά καθοδηγούμενων διακηρύξεων.
Ιστορία αποτελεί κατά τον επιτυχημένο ορισμό του Carr μια συνεχή διαδικασία αλληλεπίδρασης μεταξύ του ιστορικού και των γεγονότων του, ένα διάλογο χωρίς τέλος μεταξύ παρόντος και παρελθόντος. Ο ιστορικός είναι τελικά υποχρεωμένος να επιλέξει. Δεν έχει περιθώριο να είναι ουδέτερος ούτε καν σε ζητήματα ορολογίας. Ο χαρακτηρισμός του πραξικοπήματος ως προδοτικού ή ως άφρονος, ο χαρακτηρισμός των γεγονότων του 1963 ως διακοινοτικών ταραχών ή ως τουρκοκυπριακής ανταρσίας, ακόμα και ο ίδιος ο χαρακτηρισμός των κατοίκων της Κύπρου ως Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, είναι στοιχεία επιλογής. Το γεγονός αυτό όμως δεν σημαίνει πως η ιστορία διαμορφώνεται από τον ιστορικό κατά βούληση, όπως ισχυρίζεται ο Κόλινγκουντ ή ότι είναι «σαν παιδικό παιχνίδι με γράμματα, με τα οποία μπορεί κανείς να διαμορφώσει όποια λέξη θέλει», κατά την παρατήρηση του Φρούντε. Καθήκον του ιστορικού είναι να σέβεται τα γεγονότα που σχετίζονται με το θέμα και που απασχολούν την ερμηνεία που θα ήθελε να προτείνει. Οι σχέσεις του ιστορικού με τα γεγονότα οφείλουν να είναι σχέσεις ισοτιμίας και αλληλεπίδρασης και όχι σχέσεις επιβολής ή προπαγάνδας.
Δεν είναι δυνατό να υποστηριχθεί με σοβαρότητα ιστορική άποψη ότι η δυσλειτουργικότητα του ζυριχικού συντάγματος αποτελεί ένα απλό αδιέξοδο των εθνικισμών, επειδή η άποψη αυτή παραγνωρίζει την παράδοξη συνταγματική πραγματικότητα που επέβαλλε το συνταγματικό πλαίσιο του 1960. Δεν μπορεί να υποστηριχθεί στα σοβαρά ότι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα έκαναν από κοινού αντιαποικιακό αγώνα, διότι η άποψη αυτή παραγνωρίζει τις ιστορικές πραγματικότητες τόσο της τουρκοκρατίας, όσο και της αγγλοκρατίας, καθώς και τις παγκόσμιες πραγματικότητες αναφορικά με τα κινήματα αυτοδιάθεσης που επικρατούσαν κατά την δεκαετία του 1950. Η συρραφή πληροφοριών από το διαδίκτυο, μη κατονομαζόμενων αρχείων «που βρίσκονται στην κατοχή του συγγραφέα» και συνεντεύξεων παλαίμαχων πολιτικών που επιδιώκουν να αποκαταστήσουν με παραποίηση των γεγονότων την ιστορική τους εικόνα, δεν συνιστά ιστορική συγγραφή, αλλά μυθοπλασία.

Η αντίσταση και ο αγώνας της ΕΟΚΑ δεν μπορεί να ιδωθεί μόνο μέσα στο στενό πλαίσιο του κυπριακού προβλήματος. Αντίθετα, θα πρέπει να κριθεί μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της προσπάθειας των λαών για απελευθέρωση και αυτοδιάθεση. Κάθε μορφή αντίστασης σε μια περιοχή που καταλαμβάνεται από μια αυτοκρατορία, προκαλεί κλυδωνισμούς και κρίση στο εσωτερικό της ίδιας της αυτοκρατορίας. Είναι μέσα από την αντίσταση των λαών και το αίτημα για απελευθέρωση ή αυτοδιάθεση που κατέρρευσαν αυτοκρατορίες, όπως η Οθωμανική ή η Βρετανική, και είναι εξαιτίας αυτής της αντίστασης που το πολυκρατικό διεθνές σύστημα δεν καταρρέει για να δώσει την θέση του σε ένα νέο διεθνές σύστημα αποτελούμενο από αυτοκρατορίες, καθώς και ο λόγος για τον οποίο σήμερα το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα βιώνει την κρίση του λόγω του πολέμου στο Ιράκ. Το κόστος που προκλήθηκε στη Βρετανική Αυτοκρατορία από την αντίσταση στην Κύπρο συντέλεσε, στο βαθμό που του αναλογούσε, στην κατάρρευση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, στην παρακίνηση παρόμοιων απελευθερωτικών κινημάτων σε άλλες περιοχές και στην δημιουργία του συστήματος μέσα στο οποίο ζούμε σήμερα. Η ορθά νοούμενη επιστημονική αξιολογική ουδετερότητα προκύπτει, επομένως, από την έντιμη και απροκατάληπτη αξιοποίηση των ιστορικών πηγών και όχι από την εξίσωση του θύτη με το θύμα ή από την παραγνώριση της ηθικής βαρύτητας της αξίωσης ελευθερίας. Ο αγώνας επιβίωσης ενός λαού και ακόμα περισσότερο ο αγώνας για κατάκτηση της συλλογικής ελευθερίας αποτελεί, επομένως, το θεμελιώδες συστατικό και ηθικά νομιμοποιητικό στοιχείο της παγκόσμιας τάξης. Η διαρκής αναθεώρηση των βιβλίων της ιστορίας είναι μια ορθή προσέγγιση, ώστε να λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις στην επιστήμη και στην έρευνα. Δεν μπορεί, όμως, να γίνεται κατά παραγγελία ούτε και για να εξυπηρετήσει πολιτικές σκοπιμότητες. Δεν μπορεί να γίνει πολιτικά στρατευμένη αναθεώρηση των βιβλίων της ιστορίας, όπως έγινε στην Ελλάδα από την ομάδα Ρεπούση, ούτε και να διαγράφονται ή να μετονομάζονται τα γεγονότα με σκοπό να προωθηθεί μια αφυδατωμένη και σε τελική ανάλυση ψευδής ιστορική αφήγηση, όπως αυτή που ήθελαν να προωθήσουν οι θιασώτες του σχεδίου Ανάν. Δεν έγιναν «γεγονότα του 1974» στην Κύπρο. Έγινε εισβολή. Δεν υπήρξε «συνωστισμός στη Σμύρνη». Υπήρξε σφαγή. Δεν υπάρχουν «μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές». Υπάρχουν κατεχόμενα εδάφη.

Η δική μου η πατρίδα δεν έχει μοιραστεί στα δυο. Η δική μου η πατρίδα έχει ένα κομμάτι της κατεχόμενο. Της επιβλήθηκε να ζει μοιρασμένη λόγω της τουρκικής επιθετικότητας και της ανοχής του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Και δεν έχω κανένα δίλημμα ως προς ποιο κομμάτι της πρέπει να αγαπώ. Διότι η πατρίδα μου είναι και θα παραμείνει εδαφικά ενιαία, όσες εισβολές και αν προσπαθήσουν να την μοιράσουν και όσοι ανανίζοντες και αν αποπειραθούν να την ξεπουλήσουν. Η ιστορία δεν γράφεται με ουδετερότητες, πολιτικές ορθότητες και μυθοπλασία. Γράφεται με αίμα, οδύνη και κυρίως σεβασμό τόσο σε αυτούς που προηγήθηκαν, όσο και σε αυτούς που έπονται.