12 Απρ 2010

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΟΝ ΑΙΩΝΑ ΤΗΣ ΠΡΟΗΓΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΩΣ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

Παναγιώτης Χαρατζόπουλος
ΦΥΣΙΚΟΣ, Msc Hλεκτρονικής και Ραδιοηλεκτρολογίας, Μsc E-learning

Η κοινωνική μας πραγματικότητα, η κοινωνία του 21ου αιώνα, η οποία και αποκαλείται Κοινωνία της Πληροφορίας, χαρακτηρίζεται μεταξύ των άλλων και από την είσοδο των Νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας. Οι Ν.Τ. της Π & Ε έχουν εισαχθεί με τρόπο δραματικό και αξιοποιούνται με ταχύτατους ρυθμούς σε όλο το φάσμα δραστηριοτήτων των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών. Οι τεχνολογίες αυτές δεν δημιουργούν μόνο νέες απαιτήσεις και προκλήσεις στην εκπαίδευση και δεν προσφέρουν μόνο νέους τρόπους πληροφόρησης, εργασίας, επικοινωνίας, μάθησης, σκέψης αλλα έχουν εισαχθεί κατα τρόπο δραματικό και στη ζωή της οικογένειας. Τα παιδιά από πολύ νεαρή ηλικία είναι σε θέση όχι μόνο να παίζουν και να επικοινωνούν μέσω του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή και του Διαδικτύου, αλλά και να χρησιμοποιούν δημιουργικά τις Τ.Π.Ε. με φαντασία και χιούμορ και έχουν εύκολη πρόσβαση σε τεράστιο όγκο πληροφοριών. Απο την άλλη πλευρά οι γονείς στην πλειονότητά τους υστερούν σημαντικά ἐναντι των παιδιών τους όχι μόνο στη χρήση των Τ.Π.Ε αλλά και σε βασικές γνώσεις και δεξιότητες, οι οποίες σχετίζονται με αυτές. Αυτός ο "τεχνολογικός αναλφαβητισμός" των γονέων και η τεχνολογική υστέρησή τους σε σχέση με τα παιδιά οδηγούν κατα κύριο λόγο σε δύο αποτελέσματα. Απο τη μιά έχουμε γονείς "τεχνοφοβικούς" λόγω άγνοιας της χρήσης των Νέων Τεχνολογιών, των δυνατοτήτων τους και των όσων μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά, αν χρησιμοποιηθούν με σωστό τρόπο για την διεύρυνση των οριζόντων των γνώσεών τους, για την ανάπτυξη δεξιοτήτων, για την ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης. Απο την άλλη έχουμε γονείς που αντιμετωπίζοντας με δέος τις Τ.Π.Ε, υποκύπτουν πολλές φορές στις πιέσεις των παιδιών και τα αφήνουν ανεξέλεγκτα στη χρήση τους αλλα και στους κινδύνους που μπορεί να ελοχεύουν σε κάποιες περιπτώσεις.Μεταξύ των δύο κατηγοριών γονέων που προαναφέραμε χρειαζόμαστε σήμερα τεχνολογικά ενημερωμένους και σωστά προβληματισμένους γονείς, οι οποίοι θα σταθούν δίπλα στα παιδιά και θα τα βοηθήσουν στη σωστή χρήση και όχι στην κατάχρηση των Τ.Π.Ε., θα τα προφυλάξουν απο τους πιθανούς κινδύνους και θα τα βοηθήσουν ώστε να αξιοποιήσουν τελικά την Κοινωνία της Πληροφορίας μετασχηματίζοντάς την σε κοινωνία της Μάθησης, της Γνώσης, της Κριτικής Σκέψης.

Ποιο είναι όμως σήμερα το περιεχόμενο των όρων Πληροφορική & Νέες Τεχνολογίες; Ο όρος ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΉ ( INFORMATIQUE = INFORMAtion + automaTIQUE) ή INFORMATICS = INFORMAtion + automaTICS ), καθορίζει τον τομέα της αυτόματης επεξεργασίας της πληροφορίας και χρησιμοποιείται προκειμένου να δηλώσει ένα ολόκληρο σύστημα τεχνολογιών που έχει κέντρο του τον ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Στην αρχική της εκδοχή η Πληροφορική ήταν συνυφασμένη με τη χρήση του υπολογιστή κυρίως για υπολογισμούς, για επεξεργασία κειμένων, κατασκευή βάσεων δεδομένων και παραγωγή κάποιων γραφικών σε πρωτόλεια μορφή.
Η εξέλιξη της Πληροφορικής έφερε στο προσκήνιο τις αποκαλούμενες Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας & Επικοινωνίας ή ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ. Οι Νέες αυτές Τεχνολογίες αποτελούν τη σύγχρονη εκδοχή της Πληροφορικής και διακρίνονται από τις υπόλοιπες Νέες Τεχνολογίες, οι οποίες σχετίζονται με τεχνικές παραγωγής νέων ειδών και υλικών στη βιομηχανία, στην έρευνα κ.α. και δεν σχετίζονται απαραίτητα και άμεσα με τον υπολογιστή.
Οι Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας έχουν ως κέντρο τον υπολογιστή, ο οποίος όμως είναι εμπλουτισμένος με νέες δυνατότητες όπως:
  • Δυνατότητες πολυμέσων και υπερμέσων, που ενσωματώνουν με νέο τρόπο τις κλασσικές τεχνολογίες, όπως αυτές που επιτρέπουν την καταγραφή, αποθήκευση και επεξεργασία του ήχου και της εικόνας ακίνητης ή κινούμενης.
  • Δυνατότητες τηλεπικοινωνιών που επιτρέπουν τόσο την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων μέσω συσκευών και των συσκευών μεταξύ τους, όσο και την πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων ή τράπεζες πληροφοριών με την κατασκευή, ανάπτυξη και χρήση δικτύων υπολογιστών σε τοπικό, ευρύ και παγκόσμιο επίπεδο.
Επομένως οι Νέες Τεχνολογίες αποτελούν τη σύγχρονη Πληροφορική, η οποία είναι συνυφασμένη με την ύπαρξη και χρήση του υπολογιστή ως ενός μετα-μέσου, που επιτρέπει την επεξεργασία, αποθήκευση και διάδοση πληροφοριών κάθε μορφής και προσφέρουν νέες προοπτικές επικοινωνίας και πληροφόρησης ενσωματώνοντας τις δυνατότητες των τηλεπικοινωνιών.

Πώς όμως οι νέοι σήμερα χρησιμοποιούν τις Νέες Τεχνολογίες; Σε ποιό βαθμό αξιοποιούν τις τεράστιες δυνατότητες επικοινωνίας αλλά και ροής Γνώσεων και Πληροφοριών, που προσφέρει σήμερα το Διαδίκτυο; Επτά στους δέκα Έλληνες εφήβους, ποσοστό που καταγράφεται από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υπερδιπλάσιο του συνολικού πληθυσμού που χρησιμοποιεί το internet, χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να επικοινωνούν με φίλους τους, να ενημερώνονται και να εμπλουτίζουν τη μουσική βιβλιοθήκη τους, αναφέρουν σε δημοσίευμά τους Τα Νέα (30/8/2006). Μεγάλο όμως, 21%, είναι και το ποσοστό των εφήβων που δηλώνει ότι αγνοεί τους κινδύνους από το Διαδίκτυο, ενώ έξι στους δέκα δηλώνουν πως δεν γνωρίζουν πού πρέπει να απευθυνθούν σε περίπτωση κινδύνου. Τα εντυπωσιακά αυτά ευρήματα είναι αποτέλεσμα έρευνας που διεξήγαγε η ομάδα SafeNetHome στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής δράσης SaferInternet σε συνεργασία με το ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, η οποία είχε στόχο να αποτυπώσει την τρέχουσα κατάσταση όσον αφορά τη χρήση του Διαδικτύου από τους εφήβους (16 - 19 χρόνων). Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Λάρισα, Πάτρα, Χανιά και Καβάλα από τον Μάιο μέχρι τον Ιούλιο του 2006, σε σύνολο 590 νέων (290 κορίτσια και 300 αγόρια). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, οι περισσότεροι από τους Έλληνες εφήβους απάντησαν πως θεωρούν «έξυπνο εργαλείο» το Διαδίκτυο, αλλά προς το παρόν το χρησιμοποιούν για τη διασκέδασή τους. Από αυτούς τους χρήστες, 38% των κοριτσιών και 29% των αγοριών ανταλλάσσουν αρχεία μεταξύ τους, φωτογραφικό ή μουσικό υλικό και ιστορίες. Από τα άτομα που χρησιμοποιούν ή διατηρούν blog (σελίδα ημερολόγιο Διαδικτύου), τα περισσότερα είναι λίγο ενημερωμένα σχετικά με τα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Επίσης, οι περισσότεροι «κατεβάζουν» (download) - μουσική από το Διαδίκτυο - παρ' ότι γνωρίζουν ότι είναι απαγορευμένο. Ποσοστό 51% των χρηστών «κατεβάζει» μουσική. Τα αγόρια «κατεβάζουν» μουσική σε ποσοστό διπλάσιο από τα κορίτσια. Ποσοστό 44% χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο από το σπίτι κυρίως για προσωπικούς λόγους, διαδικτυακά παιγνίδια, e-mail, γενικές πληροφορίες και προσφάτως ελάχιστοι για δημιουργία και συμμετοχή σε blog, ενώ το 25% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο από Internet station ή Cafe.

Οι γονείς κατα πόσον είναι ενημερωμένοι για τις δυνατότητες των Τ.Π.Ε. αλλά και για τα "ολισθηρά μονοπάτια" κυρίως του Διαδικτύου και σε ποιό βαθμό είναι σε θέση να προστατέψουν τα παιδιά απο αυτά; Οι γονείς δεν μπορούν να προστατέψουν τα παιδιά τους από τα «ολισθηρά» μονοπάτια του Διαδικτύου, καθώς έχουν ελάχιστη ή και καμία γνώση για το ...θέμα. Αυτό είναι, όπως αναφέρει η Καθημερινή (10.02.2009), ένα από τα βασικότερα προβλήματα που επισημαίνουν οι ειδικοί όσον αφορά τη χρήση του Διαδικτύου στην Ελλάδα, με αφορμή την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Φεβρουαρίου.
«Οι γονείς υστερούν ψηφιακά έναντι των παιδιών τους, ακόμα και όταν θέλουν να βοηθήσουν, με αποτέλεσμα να το κάνουν με λάθος τρόπο. Είναι υπερπροστατευτικοί με υπερβολικό φόβο», σχολιάζει ο Γιάννης Λάριος, αντιπρόεδρος του Παρατηρητήριου για την Κοινωνία της Πληροφορίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας «Ευρωβαρόμετρο Safer Internet 2008», 3 στους 10 Ελληνες γονείς δεν κάθονται ποτέ μαζί με τα παιδιά τους όταν αυτά σερφάρουν, ενώ 35% των γονέων δεν θέτει κανένα περιορισμό στις διαδικτυακές δραστηριότητές τους. Παράλληλα, αναμένεται στις Βρυξέλλες η υπογραφή ειδικής συμφωνίας για την προστασία των ανήλικων χρηστών ανάμεσα σε 18 παρόχους κοινωνικής δικτύωσης, μεταξύ των οποίων το Facebook, το MySpace κ.ά. ενώ αναμένεται να ξεκινήσει η πανευρωπαϊκή καμπάνια, τηλεοπτική και διαδικτυακή, η οποία θα ενημερώνει τους εφήβους για θέματα γύρω από την ηλεκτρονική παρενόχληση και τους τρόπους αντιμετώπισής της.

Το Διαδίκτυο, ειδικότερα και οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών γενικότερα μπορούν να αποτελέσουν για τον καθένα ένα ανοιχτό παράθυρο στη Γνώση. Το Διαδίκτυο έχει θεμελιωδώς αλλάξει την λειτουργική και οικονομική πραγματικότητα της διάδοσης της επιστημονικής γνώσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Για πρώτη φορά, το Διαδίκτυο προσφέρει πλέον την ευκαιρία να σχηματίσουμε μια παγκόσμια και διαδραστική απεικόνιση της ανθρώπινης γνώσης, συμπεριλαμβάνοντας την πολιτιστική κληρονομιά και την εγγύηση της ανά τον κόσμο πρόσβασης. (Διακήρυξη του Βερολίνου για την Ανοιχτή πρόσβαση στη γνώση των Θετικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών). Το ερώτημα, το οποίο τίθεται επιτακτικά στις μέρες μας είναι πώς οι νέοι σήμερα θα αξιοποιήσουν αυτό το ανοιχτό παράθυρο στη γνώση και ταυτόχρονα πώς με τη βοήθεια της οικογένειας θα αποφύγουν τους κινδύνους που κρύβονται, καθώς ανοίγονται στο αχανές περιβάλλον του Διαδικτύου. Προκειμένου να δοθεί απάντηση στο ερώτημα χρειάζονται γονείς τεχνολογικά ενημερωμένοι, υποψιασμένοι και προβληματισμένοι. Στις μερες μας αναπτύσσονται πρωτοβουλίες και γίνονται προσπάθειες για την ενημέρωση των γονέων αφ' ενος μεν για τα πλεονεκτήματα που πηγάζουν απο τη χρήση των Τ.Π.Ε. και του Διαδικτύου, αφ' ετέρου δε για την ασφαλή χρήση του. Π.χ. η πρωτοβουλία goneis.gr (www.goneis.gr), η οποία στόχευσε στη δωρεάν κατ' οίκον εκπαίδευση γονέων μαθητών Γυμνασίου στη χρήση του Διαδικτύου ήταν μια αξιόλογη και εξαιρετικά σημαντική πρωτοβουλία. Αλλά και σε ιστοχώρους, οι οποίοι αναφέρονται στην ασφαλή χρήση του Διαδικτύου (βλ. www.dart.gov.gr ) μπορεί ο κάθε γονιός να βρει συμβουλές πρακτικές και εύκολα υλοποιήσιμες, αλλά και βασικές γνώσεις και πληροφορίες για το τι είναι το Διαδίκτυο, ο Παγκόσμιος Ιστός, το Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο κ.α.

Στον 21ο αιώνα, ο οποίος χαρακτηρίζεται απο τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, που εξελίσσεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, θα είναι κανείς εκτός πραγματικότητας και θα μπορεί να χαρακτηριστεί τεχνολογικά αναλφάβητος, αν αρνείται τη χρήση όλων εκείνων που η τεχνολογία μπορεί να του προσφέρει. Άλλωστε πρόβλημα δεν αποτελεί η λελογισμένη και ασφαλής χρήση της τεχνολογίας αλλα η κατάχρησή της. Η οικογένεια καλείται και σ' αυτόν τον τομέα να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου