29 Απρ 2010

Γιατί αυξάνονται τα διαζύγια;

᾿Από το βιβλίο τοῦ π. Γεωργίου Δορμπαράκη,
"Σχέση καί σχέσεις", τῶν ἐκδόσεων "ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ"

Τά τελευταῖα 40 χρόνια - διαβάσαμε σέ ρεπορτάζ ἐφημερίδας σχετικά μέ τό γάμο καί τό διαζύγιο στίς χῶρες τῆς Εὐρώπης - ὁ δείκτης τῶν διαζυγίων (διαζύγιο ἀνά 1.000 κατοίκους) τριπλασιάσθηκε στήν Εὐρωπαϊκή ῞Ενωση ἀπό 0,5 ἀνέβηκε σέ 1,6 - ἐνῶ ὁ ἀριθμός τῶν γάμων μειώθηκε, σύμφωνα μέ ἐπίσημα στατιστικά στοιχεῖα. Γιά τούς Εὐρωπαίους ὅλων τῶν κοινωνικῶν στρωμάτων γίνεται ὅλο καί πιό δύσκολη ἡ σύναψη συζυγικῆς σχέσης καί ἡ διατήρησή της.

Ποιά τά αἴτια τῆς αὔξησης τῶν διαζυγίων, κατά τούς εἰδικούς;
1) ῾Η ἀλλαγή τῶν λόγων γιά τούς ὁποίους παντρεύονται οἱ ἄνθρωποι· Στό παρελθόν ἡ οἰκονομική τακτοποίηση ἦταν κύριος στόχος τοῦ γάμου· σήμερα ἡ προτεραιότητα δίνεται στήν προσωπική ὁλοκλήρωση καί τήν ἱκανοποίηση συναισθηματικῶν προσδοκιῶν. Μέ τέτοιες ὑψηλές ἀπαιτήσεις, οἱ ἄνθρωποι εὔκολα ἀπογοητεύονται καί διαλύουν τόν ἕνα γάμο, γιά νά προχωρήσουν σέ ἄλλον, σέ ἀναζήτηση τῆς εὐτυχίας.
2) ῾Η μείωση τῆς γεννητικότητος.
3) ῾Η χειραφέτηση τῶν γυναικῶν καί ἡ οἰκονομική τους ἀνεξαρτητοποίηση.

Δέν εἶναι δυνατόν βεβαίως νά κρίνουμε ὅλα τά αἴτια, πού ἐπισημαίνει τό ρεπορτάζ τῆς ἐφημερίδας. ῎Αλλωστε, μπορεῖ νά ἐπισημανθοῦν καί ἄλλα. ᾿Ιδιαιτέρως ὅμως θά μᾶς ἀπασχολήσει τό πρῶτο· ὅτι σήμερα προτεραιότητα στό γάμο ἔχει ἡ ἀναζήτηση τῆς εὐτυχίας, πού κατανοεῖται ὡς προσωπική ὁλοκλήρωση καί ἱκανοποίηση συναισθηματικῶν προσδοκιῶν, κάτι πού τελικά ὁδηγεῖ σέ ἀπογοήτευση, διότι οἱ περισσότεροι δέν βρίσκουν τήν εὐτυχία στό γάμο. Μπορεῖ ὅμως νά προσδοκᾶ κανείς τέτοια πράγματα μέσα ἀπό τό γάμο του; ῾Ο γάμος ἀποτελεῖ καθ’ ἑαυτόν τήν εὐτυχία τοῦ ἀνθρώπου; Μήπως κατανοεῖται ἔτσι ὁ γάμος ὡς μεταφυσικό γεγονός; Καί εἶναι ἀλήθεια ὅτι πολλοί - καί στήν πατρίδα μας - τό γάμο τόν βλέπουμε ὡς τέλος, ὡς σκοπό, ὡς τό θεσμό πού ἀπό μόνος του ἀποτελεῖ τήν πληρότητα. Πόσοι γονεῖς, ἰδίως μητέρες, δέν μεγαλώνουν τά παιδιά τους καί μάλιστα τά κορίτσια τους - τουλάχιστον αὐτό συνέβαινε μέχρι καί πρίν ἀπό λίγα χρόνια, ἀλλά γιατί τάχα ὄχι καί σήμερα; - μέ τή συγκεκριμένη αὐτή προοπτική; Εἶναι τυχαῖο ἄραγε, ὅτι οἱ περισσότερες ἑλληνικές ταινίες τῶν μόλις προηγουμένων δεκαετιῶν τελείωναν πάντα μέ τή σύναψη τοῦ γάμου; Τά προβλήματα ὑπῆρχαν μόνο πρίν ἀπό αὐτόν. Μετά, ὅλα κυλοῦσαν σάν σέ ὄνειρο· εἰδυλλιακά καί ὄμορφα! ᾿Αλλά ἡ προοπτική αὐτή ἐν μέρει μόνον εἶναι ἀληθινή. Διότι ναί μέν ὁ γάμος ἐπιλύει ὄντως ἀρκετά ἀπό τά προβλήματα τοῦ ἀνθρώπου, κυρίως αὐτά πού σχετίζονται μέ τή συναισθηματική ἰσορροπία του, μά ταυτοχρόνως ἀνοίγει ἄλλα πεδία ἀναμετρήσεως τῶν δυνάμεών του· ἐκεῖνα πού σχετίζονται μέ τήν ἀντοχή τῆς συνυπάρξεως, τῆς ὑπερβάσεως τοῦ ἀτομικῶς ζῆν, τῆς εὐθύνης τοῦ ἐρχομοῦ καί ἄλλων ὑπάρξεων στόν κόσμο, τῆς εὐθύνης ἀνατροφῆς καί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν. Μέ ἄλλα λόγια, ὁ γάμος βεβαίως ἀποτελεῖ λιμάνι, μά παράλληλα εἶναι ξάνοιγμα σέ πέλαγος, σέ θάλασσες ἄγνωστες καί πρωτόγνωρες, πού ὁ ἔγγαμος πιά καλεῖται νά τίς ταξιδέψει μέ τόν κίνδυνο πάντα νά... ναυαγήσει καί νά καταποντισθεῖ. Ποτέ κανείς δέν εἶπε - ἐκτός ἴσως ἀπό σενάρια παλιῶν ἑλληνικών ταινιῶν - ὅτι ὁ γάμος δέν εἶναι μιά μεγάλη, ἴσως ἡ μεγαλύτερη, περιπέτεια τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτό καί ἐκεῖνος πού θά θελήσει νά μπεῖ στήν περιπέτεια αὐτή, θά πρέπει νά εἶναι κατάλληλα προετοιμασμένος καί ὁπλισμένος. Θά πρέπει δηλαδή νά ξέρει ὅτι θά συναντήσει καί κύματα καί φουρτοῦνες γιά νά φτάσει πράγματι στό τέρμα· στήν ἀπόκτηση τῆς εὐτυχίας, στήν ὁλοκλήρωσή του. Μέ χριστιανικά κριτήρια ἡ προσδοκία τῆς εὐτυχίας μέσα ἀπό τό γάμο εἶναι κάτι σύμφωνο μέ τήν πίστη· τό θέλει ὁ Θεός. ῎Οχι ὅμως ὅτι ὁ γάμος ἀπό μόνος του εἶναι ἡ εὐτυχία. ῾Ο γάμος κατανοεῖται ὡς δρόμος, στόν ὁποῖο καλοῦνται νά περπατήσουν οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι - ὑπάρχει πάντα κι ὁ δρόμος τῶν λίγων, πού ἀκολουθοῦν τά χνάρια τοῦ Χριστοῦ κατά χαρισματική εἰδική κλήση, μιλᾶμε γιά τούς μοναχούς - προκειμένου μέ τή σχέση πού συνάπτουν κατά τό Θέλημα τοῦ Θεοῦ, νά ξεπεράσουν τόν ἐγωισμό τους, ν’ ἀποκτήσουν ταπείνωση, ὥστε νά λάβουν τή χάρη τοῦ Θεοῦ, γινόμενοι μικροί Χριστοί. ῎Ετσι ἡ εὐτυχία καί ἡ συναισθηματική πληρότητα στό γάμο γίνεται ἀποδεκτή καί ὑπάρχει, ἀλλ’ ὡς δυνατότητα καί προοπτική. Προϋπόθεση ἑπομένως γιά τήν ἀπόκτησή της εἶναι ἡ πίστη στό Χριστό, τό ἀσκητικό φρόνημα ὡς ἑτοιμότητα ἀρνήσεως τῶν ἐγωιστικῶν δεσμεύσεων, ἡ γενναιοψυχία καί ἡ ἀνδρεία. ῾Ο γάμος, ὅπως βεβαίως καί ὁ μοναχισμός, εἶναι γιά τούς τολμηρούς, γι’ αὐτούς πού ρισκάρουν στή ζωή τους, κι ὄχι γιά τούς πλαδαρούς καί δειλούς. ᾿Από τήν ἄποψη αὐτή ἡ εὐτυχία στό γάμο δέν εἶναι κατάσταση δεδομένη, ἀλλ’ ἀγώνας πρός κατάκτηση, πού σημαίνει ὅτι ἀπό θεσμικό γεγονός γίνεται εὐθύνη τοῦ προσώπου. ῾Η περίπτωση θυμίζει τόν προβληματισμό καί τήν ἀγωνία τῆς νέας ἐκείνης κοπέλας, πού κατέφυγε στό μεγάλο γέροντα π. Πορφύριο γιά νά τοῦ ἐκθέσει τό πρόβλημά της. ῎Ενοιωθε ὅτι δέν τήν ἀγαποῦσαν οἱ ἄλλοι, ἐνῶ ἐκείνη διψοῦσε γιά ἀγάπη. Κι ἡ ἀπάντηση τοῦ διορατικοῦ γέροντα τῆς ἄλλαξε τήν ὀπτική γωνία· «Σήμερα οἱ ἄνθρωποι ζητοῦν νά τούς ἀγαπήσουν καί γι’ αὐτό ἀποτυγχάνουν. Τό σωστό εἶναι νά μήν ἐνδιαφέρεσαι ἄν σέ ἀγαποῦν, ἀλλά ἄν ἐσύ ἀγαπᾶς τόν Χριστό καί τούς ἀνθρώπους. Μόνον ἔτσι γεμίζει ἡ ψυχή». Τό λάθος τελικά σ’ αὐτούς πού χωρίζουν καί παίρνουν διαζύγιο, γιατί ἀπέτυχαν νά βροῦν στό γάμο τους τήν εὐτυχία, βρίσκεται ἀφ’ ἑνός σέ μιά μή ρεαλιστική ἀντίληψη τοῦ γάμου - βλέπουν τό γάμο, ὅπως εἴπαμε, ἀπό μόνο του ὡς τέρμα καί σκοπό - καί ἀφ’ ἑτέρου στό ὅτι περιμένουν τήν εὐτυχία νά ἔλθει μονομερῶς ἀπό τούς ἄλλους, χωρίς οἱ ἴδιοι ν’ ἀγωνισθοῦν γιά νά τήν ἀποκτήσουν. ῎Ετσι τό βασικό αἴτιο αὐξήσεως τῶν διαζυγίων δέν εἶναι ἄλλο ἀπό τόν ἐγωισμό καί τήν ἀνωριμότητα τοῦ ἀνθρώπου.

1 σχόλιο: