H ΑΟΖ ως εθνικό και οικονομικό πλεονέκτημα

Κωνσταντίνος Χολέβας

Πολιτικός Επιστήμων

Παρακολούθησα στις 14 Μαρτίου την ενδιαφέρουσα παρουσίαση ενός νέου βιβλίου για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Το επιμελήθηκε και το προλογίζει ο Βασίλης Κικίλιας και το έχουν γράψει ο Θόδωρος Καρυώτης, Kαθηγητής του αμερικανικού πανεπιστημίου του Μέριλαντ και στέλεχος του ΟΗΕ, ο Σόλων Κασσίνης, Διευθυντής Ενέργειας του Κυπριακού Υπουργείου Βιομηχανίας, Εμπορίου και Τουρισμού και ο Νίκος Λυγερός, Σύμβουλος Στρατηγικής και Καθηγητής Γαλλικών και Ελληνικών Πανεπιστημίων. Το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη και περιέχει πολλά στοιχεία και παραστατικούς χάρτες που καθιστούν την κατανόηση του ζητήματος ευκολότερη για κάθε μη ειδικό.

Στην παρουσίαση που έγινε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών μίλησαν οι τέσσερις ως άνω συντελεστές του βιβλίου καθώς και οι Υπουργοί Ανδρέας Λοβέρδος και Σταύρος Δήμας. Η γενική εικόνα που απεκόμισα είναι ότι το θέμα της ΑΟΖ πρέπει να είναι από εδώ και πέρα ένα από τα μείζονα θέματα της οικονομικής και εξωτερικής μας πολιτικής και χαίρομαι που ο Αντώνης Σαμαράς το έχει θέσει στις άμεσες προτεραιότητές του. Ο υπότιτλος του βιβλίου είναι εύγλωττος: Από τη στρατηγική κίνηση στην οικονομική λύση. Δηλαδή οι συγγραφείς του βιβλίου διακηρύσσουν με κάθε τρόπο ότι η ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ με βάση το Καστελλόριζο θα αποτελέσει μία κίνηση εθνικής αξιοπρέπειας και ένα σημαντικό βήμα προς τη λύση των οικονομικών προβλημάτων της χώρας μας.
Από την παρουσίαση του Καθηγητού Θεόδωρου Καρυώτη συγκρατώ τις εξής χαρακτηριστικές φράσεις:
«Τώρα τελευταία κάποιοι προσπαθούν να μειώσουν την αξία της ΑΟΖ επιδιώκοντας να μας πείσουν ότι δεν αποτελεί παρά «ΜΟΔΑ»! Ξεχνούν βέβαια ότι για πολλά χρόνια κανένα κράτος δεν έχει προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη ζητώντας μόνο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, αλλά ζητώντας ταυτόχρονα και την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Οι ίδιοι κύκλοι όχι μόνον αγνοούν την αξία της ΑΟΖ απεμπολώντας τα εθνικά μας συμφέροντα μια και αγνόησαν την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Είναι ξεκάθαρο σε όλους ότι η οριοθέτηση της ΑΟΖ ανάμεσα στην Κύπρο και το Ισραήλ αποτελεί όχι μόνο μια σημαντική οριοθέτηση αλλά και ταυτόχρονα το γεγονός αυτό είχε και άμεσες πρακτικές συνέπειες εφόσον τα κράτη αυτά έχουν προχωρήσει σε θαλάσσιες έρευνες για την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου και δεν σχεδιάζουν να οριοθετήσουν ποτέ την υφαλοκρηπίδα τους, διότι η έννοια αυτή έχει ξεπεραστεί από το 1982 από την έννοια της ΑΟΖ. Πρόσφατες έγκυρες μελέτες που έχουν γίνει στην Ανατολική Μεσόγειο καθιστούν πολύ πιθανή την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου. Αυτό εξηγεί την έντονη κινητικότητα στο Αιγαίο και ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο και επιβάλλει στην Ελλάδα να προβεί τώρα στις αναγκαίες κινήσεις για την προάσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων, που έχουν μεγάλη γεωπολιτική και γεωοικονομική σημασία».
Από την ομιλία του Σόλωνα Κασσίνη υπογραμμίζω τις εξής διαπιστώσεις: «Παρά τις έντονες και προκλητικές τουρκικές αντιδράσεις, με απαρέγκλιτη εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων και των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου η Κυπριακή Δημοκρατία πρωτοστάτησε και προχώρησε σε τρεις συμφωνίες οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (με την Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου, τη Δημοκρατία του Λιβάνου και το κράτος του Ισραήλ) διεκδικώντας ρόλο πρωταγωνιστικό στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι για την περιοχή της Μεσογείου το παράδειγμα της Κύπρου πρέπει να ακολουθηθεί και από άλλες χώρες για μία σειρά λόγων, που έχουν να κάνουν με την υπεράσπιση και τη διασφάλιση κυριαρχικών δικαιωμάτων, του καθορισμού δικαιοδοσιών και της εξάλειψης διεκδικήσεων κι αμφισβητήσεων. Ωστόσο δεν πρέπει να παραγνωριστεί ότι εξίσου σημαντικός με τους πιο πάνω λόγους είναι και ο λόγος της εθνικής υπερηφάνειας». Ο ομιλητής συμπλήρωσε χαρακτηριστικά ότι κατά καιρούς οι Τούρκοι απειλούν ότι θα παρέμβουν δυναμικά στις γεωτρήσεις, αλλά μένουν στα λόγια και στους ψευδοπαλληκαρισμούς. Η μικρή Κύπρος πέτυχε κίνηση ματ κατά του τουρκικού επεκτατισμού.
Ο Καθηγητής Νίκος Λυγερός με τη βοήθεια χαρτών μάς εξήγησε ότι η ελληνική ΑΟΖ είναι η δεύτερη στη Μεσόγειο μετά από αυτήν της Ιταλίας. Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα γίνεται τοπική υπερδύναμη. Εντυπωσιακό ήταν το διάγραμμα με το οποίο ο Λυγερός ένωσε το έδαφος της χώρας μας με την ΑΟΖ οπότε η Ελλάδα παρουσιάζεται ως μία από τις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης. Κατά τον ομιλητή πρέπει να επιμείνουμε στη χάραξη της ΑΟΖ με βάση το σύμπλεγμα των τριών νησιών Καστελλόριζο, Ρω και Στρογγύλη και τόνισε την αξία της Γαύδου λόγω της υπάρξεως κοιτασμάτων νοτίως της Κρήτης. Μας θύμισε ότι η Γαλλία αξιοποιεί τα διάφορα νησιά μικρά ή μεγάλα που έχει ως κτήσεις ή αποικίες ανά τον κόσμο ώστε να έχει μία από τις μεγαλύτερες ΑΟΖ παγκοσμίως αφού η ΑΟΖ φθάνει μέχρι τα 200 ναυτικά μίλια από την ξηρά ή από την ακτή κάθε νησιού. Θύμισε επίσης ότι με το σχέδιο Ανάν οι αγγλικές βάσεις στην Κύπρο θα είχαν τη δική τους ΑΟΖ εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ με τη σημερινή χάραξη της Κυπριακής ΑΟΖ οι βάσεις έχασαν το δικαίωμα αυτό.
Το συμπέρασμα είναι ότι ΘΑΡΣΕΙΝ ΧΡΗ. Ας μην καθυστερήσουμε άλλο. Η αξιοποίηση της ελληνικής ΑΟΖ, όπως τόνισαν οι ομιλητές, θα απομακρύνει δια παντός την κρίση από την χώρα μας!