Μπορεί ο μήνας Σεπτέμβριος να συνδέεεται για πολλούς με την έναρξη μιας νέας σχολικής αλλά και της ακαδημαϊκής περιόδου, είναι όμως και μήνας φορτωμένος με εθνικές μνήμες. Αρκεί να θυμηθούμε τα Σεπτεμβριανά του 1955, τις βιαιότητες των Τούρκων κατα των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, που συνέβησαν την 6η Σεπτεμβρίου 1955 αλλά και την κορύφωση της γενοκτονίας του Μικρασιατικού Ελληνισμού και του ξεριζωμού των Ελλήνων απο τη γη της Ιωνίας, την 14η Σεπτεμβρίου του 1922.
Στίγμα για την ιστορία και τον πολιτισμό αποτελούν οι τουρκικοί βανδαλισμοί στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, το Σεπτέμβρη του 1955, γράφει ο ιστορικός Ν. Παπαναστασίου, στην ελληνοκυπριακή εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ, στο φύλλο της 7ης Σεπτεμβρίου 2003. Και συνεχίζει: Η δράση της ΕΟΚΑ και η εξαιτίας αυτής καταθορύβηση και απόγνωση των Άγγλων, τους οδήγησε στην απόφαση όπως ενθαρρύνουν τους Τούρκους για ενέργειες εναντίον της Ελλάδας, των Ελλήνων της Ελλάδας και, γενικά, εναντίον του ελληνικού Έθνους. Έτσι, από τις αρχές του καλοκαιριού, οι Τούρκοι άρχισαν λυσσαλέο πόλεμο εναντίον του ελληνικού στρατού και της Χριστιανικής Εκκλησίας. Θορυβώδεις και προκλητικές υπήρξαν επίσης οι εκδηλώσεις στην Τουρκία για τα γεγονότα του 1920-22, που έγιναν στις 30 Αυγούστου ’55. Από την 1η Σεπτεμβρίου, μάλιστα, άρχισε σε ολόκληρη την Τουρκία η εγγραφή εθελοντών, «για να πολεμήσουν εναντίον της Ελλάδας αν παραστεί ανάγκη». Ταυτόχρονα, στη Θράκη άρχισε οργανωμένη προσπάθεια εξέγερσης των εκεί Τούρκων. Με βάση το σατανικό αγγλοτουρκικό σχέδιο, η αφορμή – σύνθημα για το τουρκικό όργιο έπρεπε να αρχίσει από την Ελλάδα, με υπαίτιους μάλιστα τους Έλληνες.
Το σχέδιο αυτό εφαρμόστηκε πλήρως: Λίγο μετά τα μεσάνυκτα της 5ης προς την 6η Σεπτεμβρίου, στην αυλή του τουρκικού Προξενείου στη Θεσσαλονίκη, που συνορεύει με το σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ, προκλήθηκε έκρηξη δυναμίτιδας, με αποτέλεσμα να σπάσουν τζάμια των κτιρίων. Το Υπουργείο Βορείου Ελλάδας, με ανακοίνωσή του επισήμαινε ότι με την πράξη αυτή, που προερχόταν από Τούρκους, προετοιμαζόταν η μεγάλη επίθεση εναντίον των Ελλήνων της Μικράς Άσίας. Πράγματι, οι τουρκικές εφημερίδες της άλλης μέρας παρουσίαζαν το Προξενείο και το σπίτι του Ατατούρκ ερειπωμένα, παραποιώντας φωτογραφίες, που φρόντισε να εξασφαλίσει τις προηγούμενες μέρες η γυναίκα του Τούρκου προξένου και αμέσως μετά να φύγει για την Τουρκία για πάντα, όπως είπε στον Έλληνα φωτογράφο! Λίγες μόνο ώρες μετά την προβοκάτσια της Θεσσαλονίκης, μαινόμενοι Τούρκοι πυρπόλησαν το ελληνικό Προξενείο της Σμύρνης και λεηλάτησαν τα σπίτια των Ελλήνων αξιωματικών του ΝΑΤΟ στην πόλη. Εξάλλου, στην Κωνσταντινούπολη, τουρκικός όχλος, με πρωτοφανή αγριότητα και φανατισμό, άρχισε να λεηλατεί κάθε τι το ελληνικό. Επρόκειτο περί οργίου, που κράτησε από το μεσημέρι μέχρι αργά το βράδυ. Από τις 83 χριστιανικές εκκλησίες της Πόλης γλίτωσαν μόνον έξι. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, η Μεγάλη του Γένους Σχολή, η ιστορική Μονή του Μπαγιουκλή, το Ζάππειο νηπιαγωγείο και η εκκλησία της Αγίας Τριάδας καταστράφηκαν πλήρως. Καταστράφηκαν επίσης 2.500 ελληνικά καταστήματα, 20 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους, δυο μητροπολίτες και πλήθος ιερέων τραυματίστηκαν, ενώ χιλιάδες ομογενών κακοποιήθηκαν. Ακόμα και οι τάφοι των Πατριαρχών στο Φανάρι ανασκάφηκαν και τα κόκαλα πετάχτηκαν στα σκυλιά. Οι ξένοι σε όλες τις χώρες, με βάση τις αφηγήσεις μαρτύρων, μιλούσαν για άγριο «πογκρόμ». Η Τουρκία βρέθηκε ξαφνικά σε απομόνωση. Οι επίσημοι Τούρκοι προσπαθούσαν να την αποδώσουν σε «έξαψη των πνευμάτων, που είχαν εκμεταλλευτεί οι κακοποιοί και κυρίως οι κομμουνιστές». Στον αποδιοπομπαίο τράγο του κομμουνισμού απέδωσε τα γεγονότα και ο Τούρκος αντιπρόσωπος στο Συμβούλιο του ΝΑΤΟ, το οποίο συνήλθε εκτάκτως στις 8 Σεπτεμβρίου μετά από αίτηση της Ελλάδας. Στους κομμουνιστές απέδωσε τις βιαιότητες και ο Τούρκος Πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές, σε ομιλία του στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, όπου χρησιμοποίησε και το χαρακτηρισμό «πογκρόμ».
Στην Ελλάδα επικρατούσε ένα γενικό αίσθημα πένθους, ταπείνωσης και οργής, η δε ελληνοτουρκική συνεργασία μετατρεπόταν σε εχθρότητα, το Βαλκανικό Σύμφωνο, που μόλις υπογράφηκε, νεκρωνόταν, η λύση του Κυπριακού εμπλεκόταν και η λειτουργία της ΝΑ πτέρυγας του ΝΑΤΟ δυσκολευόταν. Πλέον χαρακτηριστική της αγανάκτησης του ελληνικού λαού, ήταν η ομιλία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδας Σπυρίδωνα από το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, ο οποίος κατήγγειλε με δριμύτητα τις βαρβαρότητες των Τούρκων, επισημαίνοντας ότι «οι υπαίτιοί τους έτυχον της ανοχής των Μεγάλων, οίτινες απέδειξαν εαυτούς μικρούς όσον αφορά το ήθος και την ψυχήν». Στο Λονδίνο τότε, γινόταν η τριμερής διάσκεψη για το Κυπριακό, μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας, που άρχισε στις 28 Αυγούστου ’55. Από την πλευρά του, ο ένας εκ των δύο αντιπροέδρων της τότε κυβερνήσεως Παναγιώτης Κανελλόπουλος, που αντικαθιστούσε τον πολύ άρρωστο Παπάγο, είχε ανακαλέσει τους Έλληνες αξιωματικούς από το στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη, είχε ζητήσει την έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ και είχε προβεί σε εντονότατες διαμαρτυρίες.
Στο μεταξύ, στη Θεσσαλονίκη δόθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου ’55, το πόρισμα της ανάκρισης για τη δυναμίτιδα στο τουρκικό Προξενείο, το οποίο αποφαινόταν ότι: Με βάση πραγματογνωμοσύνη που έκαμαν ειδικοί αξιωματικοί του στρατού, η εκρηκτική ύλη τοποθετήθηκε στο εσωτερικό του Προξενείου και ο Τούρκος κλητήρας τοποθέτησε το καψούλι της δυναμίτιδας στην αυλή. Ο κλητήρας συνελήφθη, όπως και Τούρκος φοιτητής, μέλος της τουρκικής οργάνωσης «Η Κύπρος είναι τουρκική». Σύμφωνα με την ανάκριση, ο φοιτητής αυτός μετέφερε, λίγες μέρες πριν από την έκρηξη, από την Τουρκία τρία καψούλια, από τα οποία εξερράγη μόνο το ένα. Και οι δυο Τούρκοι παραδέχτηκαν τα όσα έκαμαν. Με βούλευμα, που εκδόθηκε το Δεκέμβρη του 1955 και θυροκολλήθηκε στο τουρκικό Προξενείο Θεσσαλονίκης, οι Τούρκοι αυτοί κατονομάζονταν ως αυτουργοί της έκρηξης, ενώ οι δυο πρόξενοι της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη ως οι ηθικοί αυτουργοί. Όλοι παραπέμπονταν να δικαστούν για παράνομη κατοχή εκρηκτικών υλών και για παράβαση των άρθρων του Ποινικού Κώδικα για διατάραξη των διπλωματικών σχέσεων με ξένη χώρα. Η δίκη τότε δεν πραγματοποιήθηκε. Έγινε, μάλιστα, έφεση κατά του βουλεύματος, που έγινε δεκτή από το Εφετείο, το οποίο και διέταξε νέες ανακρίσεις. Στα πλαίσια των ανακρίσεων αυτών, οι δράστες αρνούνταν την ενοχή τους, ο δε τουρκικός Τύπος επέρριπτε ευθύνη στην προηγούμενη Κυβέρνηση Παπάγου για την έκρηξη. Παράλληλα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Κιοπρουλού δήλωνε με αναίδεια στην τουρκική Εθνοσυνέλευση ότι: «Οι κύριοι υπεύθυνοι των γεγονότων της 6ης Σεπτεμβρίου και τα συμβάντα της Θεσσαλονίκης, αποτελούν θέματα εκμεταλλεύσεως εκ μέρους της Ελλάδας προς διατάραξιν των ελληνοτουρκικών σχέσεων»! O Κιοπρουλού, όμως, ήταν εκείνος, που, επίσης στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, είχε δηλώσει στις 12 Σεπτεμβρίου ’55: «Η τοποθέτησις της δυναμίτιδος εις το τουρκικόν Προενείον Θεσσαλονίκης δεν είναι έργον των Ελλήνων, αλλά των ιδίων ανθρώπων, οι οποίοι εδημιούργησαν και τας ταραχάς της Κωνσταντινουπόλεως».
Μετά την απαλλαγή των δυο Προξένων, οι άλλοι δυο κατηγορούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι, για να δικαστούν αργότερα. Όμως, ο ένας από αυτούς μπόρεσε να δραπετεύσει στην Τουρκία και έτσι η υπόθεση της ψευδοαπόπειρας κατά του τουρκικού Προξενείου έκλεισε, με ηθική ήττα της Ελλάδας, πέρα από τις τεράστιες ζημιές και τα αμέτρητα θύματα μεταξύ των Ελλήνων τα Πόλης.
Ας παραθέσουμε όμως και μερικές χαρακτηριστικές μαρτυρίες εκείνων που έζησαν τα Σεπτεμβριανά του 55 κατά του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης:
Σύμφωνα με τον Γιώργο Λεύκαρο:
«Οι δρόμοι της Πόλης είχαν βουλιάξει από τα ελληνικά υπάρχοντα που πέταξαν οι Τούρκοι. Όλοι αυτοί οι τύποι που μπήκαν στα σπίτια μας, ήταν μαζεμένοι στις γωνιές και μοίραζαν τα «λάφυρα». Έβλεπες αυτούς τους ανθρώπους, με τα κουρελιασμένα ρούχα να φορούν κάτι ακριβό: Ένα χρυσό ρολόι, ολοκαίνουργια παπούτσια, ένα ακριβό καπέλο. Ο Μεντερές, ο Πρωθυπουργός, είχε βγει για επιθεώρηση στους δρόμους και έβλεπες το πλήθος των φανατισμένων Τούρκων να του φωνάζει: «Αφέντη, δεν μας έμειναν ρόπαλα»!... …………
«Εκείνο το βράδυ, γράφει η Δέσποινα Ισσακίδου, ένας φίλος του πατέρα μου Τούρκος, ήρθε να μας ειδοποιήσει ότι θα συμβεί κάτι πολύ κακό. Ήρθε ταραγμένος και έντρομος από το σπίτι του, που βρισκόταν σε περιοχή τρεις ώρες μακριά από το δικό μας. Οι φόβοι του επαληθεύτηκαν μόλις άρχισε να σουρουπώνει. Ακούστηκαν βουητά και φασαρία από μακριά. Όλοι αναρωτιόμασταν για τους θορύβους και δεν θέλαμε να πιστέψουμε ότι τα λόγια του φίλου μας θα βγαίναν αληθινά. Μετά από λίγα λεπτά, οι βάνδαλοι εισέβαλαν στο σπίτι μας. Άρχισαν να σπάνε, να καίνε και να καταστρέφουν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Στο σπίτι μας έμειναν μόνοι οι τέσσερις τοίχοι. Κινδύνεψε, όμως, και η ίδιά μας η ζωή. Εμένα και τη μητέρα μου αποπειράθηκαν να μας βιάσουν. Μας κυνηγούσαν μέσα στο σπίτι και όταν μας έπιασαν άρχισαν να μας σκίζουν τα ρούχα. Φώναζα, «βοήθεια, μάς σκοτώνουν». Ευτυχώς, ένας γείτονας από το απέναντι σπίτι μάς έσωσε. Ο αδελφός μου, τρομοκρατημένος πήδηξε σε διπλανή οικοδομή από ύψος έξι μέτρων. Την επόμενη μέρα το βρήκαμε λιπόθυμο και τραυματισμένο σοβαρά στο κεφάλι. Ο μικρότερος αδελφός μου έπαθε ψυχολογικά προβλήματα και πέρασε μια δεκαετία για να συνέλθει. …………
Και ο Σωτήρης Μισαηλίδης σημειώνει: «Βρισκόμασταν μόνοι στο σπίτι μόλις άρχισαν τα φοβερά γεγονότα. Είχε αρχίσει να σουρουπώνει, όταν ξαφνικά ακούσαμε ασυνήθιστο θόρυβο, ιδιαίτερα δυνατό. Φοβηθήκαμε, αλλά δεν μπορούσαμε να αντιδράσουμε. Ο θόρυβος δυνάμωνε συνεχώς και ο φόβος μας γινόταν εντονότερος. Στην κεντρική είσοδο είχα βάλει μια μεγάλη μπάρα, ενώ είχαμε κλείσει τα παράθυρα. Στο διπλανό σπίτι είχαν ήδη αρχίσει τη λεηλασία. Ακούσαμε φωνές να ζητάνε βοήθεια. Τελικά, μπήκαν από την πόρτα του κήπου. Την είχαν σπάσει με κασμάδες. Μόλις με είδαν, ρώτησαν με δυνατή φωνή και απειλητικό ύφος: «Τούρκοι είσαστε εσείς;» Όλοι απαντήσαμε: «Είμαστε Ρωμιοί μέχρι τα κεραμίδια». Τον ένα όροφο του σπιτιού τον λεηλάτησαν. Δεν άφησαν τίποτε στο πέρασμά τους. Έσπειραν τον πανικό και την καταστροφή. Έφυγα με τη γυναίκα μου για να γλιτώσουμε. Είχε πάθει σοκ και έκλαιγε ασταμάτητα. Στο δρόμο επικρατούσε πανικός, οι εκκλησίες είχαν λεηλατηθεί, τα σπίτια και τα καταστήματα είχαν γίνει κάρβουνο…»
Στίγμα για την ιστορία και τον πολιτισμό αποτελούν οι τουρκικοί βανδαλισμοί στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, το Σεπτέμβρη του 1955, γράφει ο ιστορικός Ν. Παπαναστασίου, στην ελληνοκυπριακή εφημερίδα ΣΗΜΕΡΙΝΗ, στο φύλλο της 7ης Σεπτεμβρίου 2003. Και συνεχίζει: Η δράση της ΕΟΚΑ και η εξαιτίας αυτής καταθορύβηση και απόγνωση των Άγγλων, τους οδήγησε στην απόφαση όπως ενθαρρύνουν τους Τούρκους για ενέργειες εναντίον της Ελλάδας, των Ελλήνων της Ελλάδας και, γενικά, εναντίον του ελληνικού Έθνους. Έτσι, από τις αρχές του καλοκαιριού, οι Τούρκοι άρχισαν λυσσαλέο πόλεμο εναντίον του ελληνικού στρατού και της Χριστιανικής Εκκλησίας. Θορυβώδεις και προκλητικές υπήρξαν επίσης οι εκδηλώσεις στην Τουρκία για τα γεγονότα του 1920-22, που έγιναν στις 30 Αυγούστου ’55. Από την 1η Σεπτεμβρίου, μάλιστα, άρχισε σε ολόκληρη την Τουρκία η εγγραφή εθελοντών, «για να πολεμήσουν εναντίον της Ελλάδας αν παραστεί ανάγκη». Ταυτόχρονα, στη Θράκη άρχισε οργανωμένη προσπάθεια εξέγερσης των εκεί Τούρκων. Με βάση το σατανικό αγγλοτουρκικό σχέδιο, η αφορμή – σύνθημα για το τουρκικό όργιο έπρεπε να αρχίσει από την Ελλάδα, με υπαίτιους μάλιστα τους Έλληνες.
Το σχέδιο αυτό εφαρμόστηκε πλήρως: Λίγο μετά τα μεσάνυκτα της 5ης προς την 6η Σεπτεμβρίου, στην αυλή του τουρκικού Προξενείου στη Θεσσαλονίκη, που συνορεύει με το σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ, προκλήθηκε έκρηξη δυναμίτιδας, με αποτέλεσμα να σπάσουν τζάμια των κτιρίων. Το Υπουργείο Βορείου Ελλάδας, με ανακοίνωσή του επισήμαινε ότι με την πράξη αυτή, που προερχόταν από Τούρκους, προετοιμαζόταν η μεγάλη επίθεση εναντίον των Ελλήνων της Μικράς Άσίας. Πράγματι, οι τουρκικές εφημερίδες της άλλης μέρας παρουσίαζαν το Προξενείο και το σπίτι του Ατατούρκ ερειπωμένα, παραποιώντας φωτογραφίες, που φρόντισε να εξασφαλίσει τις προηγούμενες μέρες η γυναίκα του Τούρκου προξένου και αμέσως μετά να φύγει για την Τουρκία για πάντα, όπως είπε στον Έλληνα φωτογράφο! Λίγες μόνο ώρες μετά την προβοκάτσια της Θεσσαλονίκης, μαινόμενοι Τούρκοι πυρπόλησαν το ελληνικό Προξενείο της Σμύρνης και λεηλάτησαν τα σπίτια των Ελλήνων αξιωματικών του ΝΑΤΟ στην πόλη. Εξάλλου, στην Κωνσταντινούπολη, τουρκικός όχλος, με πρωτοφανή αγριότητα και φανατισμό, άρχισε να λεηλατεί κάθε τι το ελληνικό. Επρόκειτο περί οργίου, που κράτησε από το μεσημέρι μέχρι αργά το βράδυ. Από τις 83 χριστιανικές εκκλησίες της Πόλης γλίτωσαν μόνον έξι. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, η Μεγάλη του Γένους Σχολή, η ιστορική Μονή του Μπαγιουκλή, το Ζάππειο νηπιαγωγείο και η εκκλησία της Αγίας Τριάδας καταστράφηκαν πλήρως. Καταστράφηκαν επίσης 2.500 ελληνικά καταστήματα, 20 Έλληνες έχασαν τη ζωή τους, δυο μητροπολίτες και πλήθος ιερέων τραυματίστηκαν, ενώ χιλιάδες ομογενών κακοποιήθηκαν. Ακόμα και οι τάφοι των Πατριαρχών στο Φανάρι ανασκάφηκαν και τα κόκαλα πετάχτηκαν στα σκυλιά. Οι ξένοι σε όλες τις χώρες, με βάση τις αφηγήσεις μαρτύρων, μιλούσαν για άγριο «πογκρόμ». Η Τουρκία βρέθηκε ξαφνικά σε απομόνωση. Οι επίσημοι Τούρκοι προσπαθούσαν να την αποδώσουν σε «έξαψη των πνευμάτων, που είχαν εκμεταλλευτεί οι κακοποιοί και κυρίως οι κομμουνιστές». Στον αποδιοπομπαίο τράγο του κομμουνισμού απέδωσε τα γεγονότα και ο Τούρκος αντιπρόσωπος στο Συμβούλιο του ΝΑΤΟ, το οποίο συνήλθε εκτάκτως στις 8 Σεπτεμβρίου μετά από αίτηση της Ελλάδας. Στους κομμουνιστές απέδωσε τις βιαιότητες και ο Τούρκος Πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές, σε ομιλία του στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, όπου χρησιμοποίησε και το χαρακτηρισμό «πογκρόμ».
Στην Ελλάδα επικρατούσε ένα γενικό αίσθημα πένθους, ταπείνωσης και οργής, η δε ελληνοτουρκική συνεργασία μετατρεπόταν σε εχθρότητα, το Βαλκανικό Σύμφωνο, που μόλις υπογράφηκε, νεκρωνόταν, η λύση του Κυπριακού εμπλεκόταν και η λειτουργία της ΝΑ πτέρυγας του ΝΑΤΟ δυσκολευόταν. Πλέον χαρακτηριστική της αγανάκτησης του ελληνικού λαού, ήταν η ομιλία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδας Σπυρίδωνα από το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, ο οποίος κατήγγειλε με δριμύτητα τις βαρβαρότητες των Τούρκων, επισημαίνοντας ότι «οι υπαίτιοί τους έτυχον της ανοχής των Μεγάλων, οίτινες απέδειξαν εαυτούς μικρούς όσον αφορά το ήθος και την ψυχήν». Στο Λονδίνο τότε, γινόταν η τριμερής διάσκεψη για το Κυπριακό, μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας, που άρχισε στις 28 Αυγούστου ’55. Από την πλευρά του, ο ένας εκ των δύο αντιπροέδρων της τότε κυβερνήσεως Παναγιώτης Κανελλόπουλος, που αντικαθιστούσε τον πολύ άρρωστο Παπάγο, είχε ανακαλέσει τους Έλληνες αξιωματικούς από το στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη, είχε ζητήσει την έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου του ΝΑΤΟ και είχε προβεί σε εντονότατες διαμαρτυρίες.
Στο μεταξύ, στη Θεσσαλονίκη δόθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου ’55, το πόρισμα της ανάκρισης για τη δυναμίτιδα στο τουρκικό Προξενείο, το οποίο αποφαινόταν ότι: Με βάση πραγματογνωμοσύνη που έκαμαν ειδικοί αξιωματικοί του στρατού, η εκρηκτική ύλη τοποθετήθηκε στο εσωτερικό του Προξενείου και ο Τούρκος κλητήρας τοποθέτησε το καψούλι της δυναμίτιδας στην αυλή. Ο κλητήρας συνελήφθη, όπως και Τούρκος φοιτητής, μέλος της τουρκικής οργάνωσης «Η Κύπρος είναι τουρκική». Σύμφωνα με την ανάκριση, ο φοιτητής αυτός μετέφερε, λίγες μέρες πριν από την έκρηξη, από την Τουρκία τρία καψούλια, από τα οποία εξερράγη μόνο το ένα. Και οι δυο Τούρκοι παραδέχτηκαν τα όσα έκαμαν. Με βούλευμα, που εκδόθηκε το Δεκέμβρη του 1955 και θυροκολλήθηκε στο τουρκικό Προξενείο Θεσσαλονίκης, οι Τούρκοι αυτοί κατονομάζονταν ως αυτουργοί της έκρηξης, ενώ οι δυο πρόξενοι της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη ως οι ηθικοί αυτουργοί. Όλοι παραπέμπονταν να δικαστούν για παράνομη κατοχή εκρηκτικών υλών και για παράβαση των άρθρων του Ποινικού Κώδικα για διατάραξη των διπλωματικών σχέσεων με ξένη χώρα. Η δίκη τότε δεν πραγματοποιήθηκε. Έγινε, μάλιστα, έφεση κατά του βουλεύματος, που έγινε δεκτή από το Εφετείο, το οποίο και διέταξε νέες ανακρίσεις. Στα πλαίσια των ανακρίσεων αυτών, οι δράστες αρνούνταν την ενοχή τους, ο δε τουρκικός Τύπος επέρριπτε ευθύνη στην προηγούμενη Κυβέρνηση Παπάγου για την έκρηξη. Παράλληλα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Κιοπρουλού δήλωνε με αναίδεια στην τουρκική Εθνοσυνέλευση ότι: «Οι κύριοι υπεύθυνοι των γεγονότων της 6ης Σεπτεμβρίου και τα συμβάντα της Θεσσαλονίκης, αποτελούν θέματα εκμεταλλεύσεως εκ μέρους της Ελλάδας προς διατάραξιν των ελληνοτουρκικών σχέσεων»! O Κιοπρουλού, όμως, ήταν εκείνος, που, επίσης στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, είχε δηλώσει στις 12 Σεπτεμβρίου ’55: «Η τοποθέτησις της δυναμίτιδος εις το τουρκικόν Προενείον Θεσσαλονίκης δεν είναι έργον των Ελλήνων, αλλά των ιδίων ανθρώπων, οι οποίοι εδημιούργησαν και τας ταραχάς της Κωνσταντινουπόλεως».
Μετά την απαλλαγή των δυο Προξένων, οι άλλοι δυο κατηγορούμενοι αφέθηκαν ελεύθεροι, για να δικαστούν αργότερα. Όμως, ο ένας από αυτούς μπόρεσε να δραπετεύσει στην Τουρκία και έτσι η υπόθεση της ψευδοαπόπειρας κατά του τουρκικού Προξενείου έκλεισε, με ηθική ήττα της Ελλάδας, πέρα από τις τεράστιες ζημιές και τα αμέτρητα θύματα μεταξύ των Ελλήνων τα Πόλης.
Ας παραθέσουμε όμως και μερικές χαρακτηριστικές μαρτυρίες εκείνων που έζησαν τα Σεπτεμβριανά του 55 κατά του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης:
Σύμφωνα με τον Γιώργο Λεύκαρο:
«Οι δρόμοι της Πόλης είχαν βουλιάξει από τα ελληνικά υπάρχοντα που πέταξαν οι Τούρκοι. Όλοι αυτοί οι τύποι που μπήκαν στα σπίτια μας, ήταν μαζεμένοι στις γωνιές και μοίραζαν τα «λάφυρα». Έβλεπες αυτούς τους ανθρώπους, με τα κουρελιασμένα ρούχα να φορούν κάτι ακριβό: Ένα χρυσό ρολόι, ολοκαίνουργια παπούτσια, ένα ακριβό καπέλο. Ο Μεντερές, ο Πρωθυπουργός, είχε βγει για επιθεώρηση στους δρόμους και έβλεπες το πλήθος των φανατισμένων Τούρκων να του φωνάζει: «Αφέντη, δεν μας έμειναν ρόπαλα»!... …………
«Εκείνο το βράδυ, γράφει η Δέσποινα Ισσακίδου, ένας φίλος του πατέρα μου Τούρκος, ήρθε να μας ειδοποιήσει ότι θα συμβεί κάτι πολύ κακό. Ήρθε ταραγμένος και έντρομος από το σπίτι του, που βρισκόταν σε περιοχή τρεις ώρες μακριά από το δικό μας. Οι φόβοι του επαληθεύτηκαν μόλις άρχισε να σουρουπώνει. Ακούστηκαν βουητά και φασαρία από μακριά. Όλοι αναρωτιόμασταν για τους θορύβους και δεν θέλαμε να πιστέψουμε ότι τα λόγια του φίλου μας θα βγαίναν αληθινά. Μετά από λίγα λεπτά, οι βάνδαλοι εισέβαλαν στο σπίτι μας. Άρχισαν να σπάνε, να καίνε και να καταστρέφουν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Στο σπίτι μας έμειναν μόνοι οι τέσσερις τοίχοι. Κινδύνεψε, όμως, και η ίδιά μας η ζωή. Εμένα και τη μητέρα μου αποπειράθηκαν να μας βιάσουν. Μας κυνηγούσαν μέσα στο σπίτι και όταν μας έπιασαν άρχισαν να μας σκίζουν τα ρούχα. Φώναζα, «βοήθεια, μάς σκοτώνουν». Ευτυχώς, ένας γείτονας από το απέναντι σπίτι μάς έσωσε. Ο αδελφός μου, τρομοκρατημένος πήδηξε σε διπλανή οικοδομή από ύψος έξι μέτρων. Την επόμενη μέρα το βρήκαμε λιπόθυμο και τραυματισμένο σοβαρά στο κεφάλι. Ο μικρότερος αδελφός μου έπαθε ψυχολογικά προβλήματα και πέρασε μια δεκαετία για να συνέλθει. …………
Και ο Σωτήρης Μισαηλίδης σημειώνει: «Βρισκόμασταν μόνοι στο σπίτι μόλις άρχισαν τα φοβερά γεγονότα. Είχε αρχίσει να σουρουπώνει, όταν ξαφνικά ακούσαμε ασυνήθιστο θόρυβο, ιδιαίτερα δυνατό. Φοβηθήκαμε, αλλά δεν μπορούσαμε να αντιδράσουμε. Ο θόρυβος δυνάμωνε συνεχώς και ο φόβος μας γινόταν εντονότερος. Στην κεντρική είσοδο είχα βάλει μια μεγάλη μπάρα, ενώ είχαμε κλείσει τα παράθυρα. Στο διπλανό σπίτι είχαν ήδη αρχίσει τη λεηλασία. Ακούσαμε φωνές να ζητάνε βοήθεια. Τελικά, μπήκαν από την πόρτα του κήπου. Την είχαν σπάσει με κασμάδες. Μόλις με είδαν, ρώτησαν με δυνατή φωνή και απειλητικό ύφος: «Τούρκοι είσαστε εσείς;» Όλοι απαντήσαμε: «Είμαστε Ρωμιοί μέχρι τα κεραμίδια». Τον ένα όροφο του σπιτιού τον λεηλάτησαν. Δεν άφησαν τίποτε στο πέρασμά τους. Έσπειραν τον πανικό και την καταστροφή. Έφυγα με τη γυναίκα μου για να γλιτώσουμε. Είχε πάθει σοκ και έκλαιγε ασταμάτητα. Στο δρόμο επικρατούσε πανικός, οι εκκλησίες είχαν λεηλατηθεί, τα σπίτια και τα καταστήματα είχαν γίνει κάρβουνο…»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου